طبقه بندی فارماکولوژیک:

مشتق فنل

طبقه بندی درمانی:

بیهوشی دهنده

اشکال دارویی:

Injection: 10 mg/ml, 100ml, 10 mg/ml, 20ml , 10 mg/ml, 50ml, 20mg/ml, 50ml

موارد و مقدار مصرف:

الف) القاء بیهوشی

بزرگسالان: بیشتر بیمارانی که طبق ASA-PS جزء طبقه‌بندی I یا II قرار می‌گیرند و کمتر از 55 سال سن دارند به mg/kg 5/2-2 دارو نیاز دارند.

دارو معمولاً به صورت mg 40 یکجا هر 10 ثانیه تزریق می‌شود تا اثر مورد نظر بدست آید.

جهت بیهوشی برای اعمال جراحی قلب دوز معمول mg 20 ( mg/kg 5/1-5/0) هر 10 ثانیه تا رسیدن به اثر مورد نظر می‌باشد.

جهت بیهوشی اعمال جراحی اعصاب دوز معمول mg 20 (mg/kg 2-1) هر 10 ثانیه تا رسیدن به اثر مورد نظر می‌باشد.

تنظیم دوز: در بیماران سالمند، ناتوان و یا هیپوولمیک و کسانی که طبق ASA-PS جزء دستة III یا IV قرار دارند باید نصف دوز معمول را دریافت نمایند (mg 20 هر 10 ثانیه).

کودکان 16-3 سال: mg/kg 5/3-5/2 ظرف 30-20 ثانیه تزریق گردد.

ب) نگهداری بیهوشی

بزرگسالان: دارو می‌تواند بسته به اثر بالینی با سرعتهای متفاوتی تزریق گردد.

بیشتر بیماران mg/kg/min 2/0-1/0 (mg/kg/hr 12-6) و یا مقادیر متناوب mg 50-20 به صورت تدریجی و p.r.n دریافت می‌نمایند.

جهت بیهوشی برای اعمال جراحی قلب به همراه مخدر ثانویه میزان mcg/kg/min 150-100 و یا دوز پایین mcg/kg/min 100-50 به همراه مخدر اولیه تجویز می‌گردد.

جهت جراحی اعصاب mcg/kg/min 200-100 (mg/kg/hr 12-6) دریافت می‌شود.

تنظیم دوز: بیماران سالمند، ناتوان و یا هیپوولمیک و یا کسانی که طبق ASA-PS در دستة III و یا IV قرار دارند نیمی از دوز معمول را دریافت می‌نمایند (mg/kg/min 1/0-05/0 و یا mg/kg/hr 6-3)

کودکان 2 ماه تا 16 سال: mcg/kg/min 300-125 (mg/kg/hr 18-5/7) تزریق می‌گردد.

پ) مراقبت بیهوشی تحت نظارت

بزرگسالان: بیشتر بیماران در ابتدا به mcg/kg/min 150-100 (mg/kg/hr 9-6) به مدت 5-3 دقیقه و یا تزریق آهستة mg/kg 5/0 از دارو ظرف 5-3 دقیقه نیاز دارند.

جهت دوز نگهدارنده بیشتر بیماران به انفوزیون mcg/kg/min 75-25

(mg/kg/hr 5/4-5/1) و یا مقادیر متناوب mg 20-10 نیاز دارند. تزریق سریع دارو منع شده است.

تنظیم دوز: بیماران سالمند، ناتوان و یا کسانی که طبق ASA-PS در دستة III و یا IV می‌باشند، 80% دوز نگهدارنده بزرگسالان را نیاز دارند.

ت) تسکین بیماران بستری در بخش که لوله تنفسی دارند:

بزرگسالان: انفوزیون اولیه mcg/kg/min 5 (mg/kg/hr 3/0) برای 5 دقیقه تزریق گردد.

سپس مقادیر mcg/kg/min 10-5 (mg/kg/hr 6/0-3/0) ظرف 10-5 دقیقه تا رسیدن به اثر مورد نظر مصرف شود. میزان نگهدارنده mcg/kg/min 50-5 (mg/kg/hr 3-3/0) می‌باشد.

مکانیسم اثر:

اثر بیهوشی دهنده: دارو با سرکوب CNS وابسته به دوز اثری مشابه بنزودیازپین‌ها و باربیتوراتها ایجاد می‌نماید. با اینحال دارو می‌تواند در صورت نظارت دقیق برای نگهداری بیهوشی استفاده شود.

فارماکوکینتیک:

جذب: دارو از راه وریدی مصرف می‌شود.

پخش: سطح پلاسمایی دارو به علت پخش سریع به سرعت پایین می‌آید.

متابولیسم: در کبد و بافتها متابولیزه می‌شود. متابولیتهای دارو شناخته شده نمی‌باشند.

دفع: توسط کلیه‌ها دفع می‌شود. با اینحال پایان اثر دارو به دلیل توزیع مجدد از CNS و متابولیسم آن است. نیمه‌عمر دفع 3-1 روز می‌باشد.

عوارض جانبی:

اعصاب مرکزی: حرکات کلونیک ـ میوکلونیک، گیجی، تب، سردرد، درد.

قلبی ـ عروقی: آریتمی در کودکان، برادیکاردی، افزایش فشارخون، کاهش فشارخون.

متابولیک: هیپرلیپیدمی

تنفسی: آپنه

پوست: سوزش یا درد محل تزریق، خارش، راش.

سایر عوارض: احساس سرما، گزگز، بی‌حسی.

طبقه بندی مصرف در بارداری:

ردة B

مصرف در شیردهی:

دارو در شیر ترشح می‌شود. در خانمهای شیرده استفاده نشود.

مصرف در کودکان:

ایمنی مصرف دارو در کودکان شناخته نشده است

مصرف در سالمندان:

فارماکوکینتیک دارو تحت تأثیر سیروز کبدی مزمن، نارسایی مزمن کلیه و یا جنسیت نمی‌باشد.

تداخل دارویی:

مصرف همزمان بیهوشی دهنده‌های استنشاقی (مانند انفلوران،‌ هالوتان ایزوفلوران)، کمک بیهوشی دهنده‌ها (نیتریک اکساید و مخدرها) ممکن است باعث افزایش بیهوشی و اثرات قلبی عروقی پروپوفولگردد. با احتیاط مصرف شوند.

مصرف همزمان ضد دردهای اپیوئیدی و یا داروهای آرام‌بخش می‌تواند باعث کاهش بیش از حد فشار سیستولی، دیاستولی و MAP گردد. کاهش میزان شروع دارو در موارد ضروری لازم است.

اثر بر آزمایشهای تشخیصی:

ممکن است باعث افزایش سطح چربی گردد.

موارد منع مصرف و احتیاط:

موارد منع مصرف: حساسیت مفرط به دارو و یا ترکیبات آن، حساسیت به سویا، لسیتین تخم‌مرغ و گلیسرول.

دارو نباید در اعمال جراحی زایمان به کار رود زیرا اثرات آن بر جنین شناخته شده نیست. هم‌چنین در بیمارانی که ICP افزایش یافته دارند و یا گردش خون مغزی آنها کاهش یافته است استفاده نشود زیرا کاهش فشار شریانی ناشی از دارو باعث کاهش پرفیوژن مغزی خواهد شد.

دارو در کودکان زیر 3 سال استفاده نشود هم‌چنین جهت تسکین کودکان در بخش مراقبتهای ویژه استفاده نشود.

موارد احتیاط: به دلیل فرم امولسیون دارو در افرادی که اختلال متابولیسم چربی دارند (مانند هیپرلیپوپروتئینمی اولیه و هیپرلیپیدمی دیابتیک) با احتیاط مصرف شود.

در افرادی که با TPN از لیپیدها تغذیه می‌شوند، بیماران سالمند و ناتوان، اختلالات گردش خون و سابقة تشنج با احتیاط مصرف شود.

دارو باید تحت نظارت مستقیم افرادی که با اصول احیاء و بازنگهداشتن راههای هوایی و نیز تزریق بیهوشی دهنده‌های وریدی آشنا هستند، تزریق گردد.

برخی از انواع این دارو حاوی سدیم متابیسولفیت می‌باشند. در نتیجه برخی بیماران از جمله بیماران مبتلا به آسم ممکن است به آن حساسیت نشان دهند.

مسمومیت و درمان:

تظاهرات بالینی: مسمومیت دارو می‌تواند باعث سرکوب عملکرد قلبی تنفسی گردد.

درمان: درمان شامل اقدامات حمایتی، دادن مایعات، داروهای وازوپرسور و آنتی‌کولینرژیک‌ها می‌باشد.

ملاحظات اختصاصی:

1- دارو دارای اثرات واگولیتیک می‌باشد. پیش‌درمانی با آنتی‌کولینرژیک‌ها (مانند آتروپین) می‌تواند باعث کاهش این اثر گردد.

2- توجه به آپنه در حین شروع بیهوشی ضروری است.

3- پروپوفول نباید با سایر داروها و یا فرآورده‌های خونی مخلوط گردد.

در صورت نیاز به رقیق سازی تنها از سرم دکستروز 5% می‌توان استفاده نمود و غلظت محلول نهایی نباید کمتر از mg/ml 2 باشد.

پس از رقیق سازی دارو در ظرفهای شیشه‌ای پایدارتر از ظرفهای پلاستیکی است.

4- در صورت تزریق مستقیم دارو در کاتتر وریدی، امولسیون دارو با دکستروز 5%، رینگر لاکتات و سرم یک سوم، دو سوم سازگاری دارد.

5- دارو در دمای زیر 22 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود اما در یخچال گذاشتن آن ضروری نیست.

6- در صورت استفاده از دارو به عنوان تسکین بیماران تحت تهویه مکانیکی قرار دارند، باید بیمار هر 24 ساعت بیدار شود.

7- روش‌های آسپتیک در هنگام تزریق دارو رعایت شوند و داروی استفاده نشده پس از 12 ساعت دور ریخته شود.

8- انرژی ناشی از دارو معادل kcal/ml 1/1 می‌باشد.

9- بیمارانی که تحت درمان طولانی مدت با این دارو قرار دارند باید از نظر پروفایل چربی بررسی شوند.

10- به علت وجود EDTA در ترکیب دارو، بیمارانی که در خطر کمبود زینک قرار دارند (مانند سوختگی، اسهال و یا sepsis) ممکن است حین درمان طولانی مدت نیاز به مکمل‌های حاوی زینک داشته باشند.

www.dpic13aban.com